KID CONGO: VERHAAL IN VERSTILDE PLAATJES
Kid Congo, de strip van tekenaar Jacques de Loustal en
scenarist Philipe Paringaux, werd op de laatste editie van
het festival van Angoulème (Europa's grootste strip- evenement), eind
januari,
onderscheiden met de prijs voor het beste scenario.
Nu ligt hij al in de Nederlandse
winkels; zelden was de timing van een Nederlandse uitgever zo voorbeeldig.
Door: Marcel Ruijters
Loustal en Paringaux werken sinds het
begin van de jaren tachtig samen. In Nederland maakten we kennis met het duo via enkele
vertaalde korte verhalen in het spoedig weer ter ziele gegane blad 'Zwaar
Metaal'; later
volgden twee albums bij uitgeverij Casterman: Woestijnkoorts en Besame Mucho.
Loustal en Panngaux vormen een goed op elkaar ingespeeld team. Kid Congo is een
meeslepende met spaarzame middelen vertelde geschiedenis, losjes gebaseerd op de
levensloop van een Senegalese bokser uit het begin van deze eeuw en nee, een vrolijk
verhaal is het niet. (Over gelukkige mensen valt maar weinig interessants te
vertellen.)
Kid Congo is het verhaal van een verdoemde liefde tussen twee geboren
verliezers. Rose
is een Franse ex-hoer, getrouwd met een saaie ambtenaar in een kolonie in
Afrika. Uit
verveling begint ze een relatie met de boy, Joseph. Als haar schlemielige man hen
betrapt,
vermoordt Rose hem en vlucht met Joseph terug naar Europa, het kille continent. Ze
proberen zich in de schemerwereld van de prostitutie staande te houden. Aan hun armoede
komt een eind als Josephs bokstalent ontdekt wordt en hij als 'Kid Congo' een
bliksemcarrière doormaakt. De oudere Rose heeft dan al veel van haar schoonheid
verloren.
Zij is nu van hem afhankelijk. Dan gebeurt er een ramp: de Eerste Wereldoorlog breekt
uit.
Op dat moment wordt Joseph door een volhardende detective voor de moord op de man van Rose
gearresteerd. Hij verraadt Rose niet en wordt voor de keus gesteld: de guillotine of het
front. De loopgraven dus. Zoals zovele wanhopige soldaten, verwondt Joseph zichzelf om
niet als kanonnenvlees te eindigen. De behandelende artsen hebben echter de gewoonte
dergelijk gebrek aan patriottisme te bestraffen met rigoureuze amputaties en aldus
gehavend keert Joseph terug uit de oorlog. De geliefden vinden elkaar weer, maar ze zijn
nog slechts schimmen. Hij een zwarte invalide ex-bokser, zij een zwaar aan de drank
geraakte hoer. De oorlog is voorbij, maar voor hen is er geen hoop meer.
Dit alles wordt in een afstandelijke stijl
verteld, maar met genoeg momenten waarop
veelzeggende details worden getoond. Joseph wordt achtereenvolgens door Rose, een
bordeelhoudster en een boksmanager ingepalmd. Nooit kijken ze hem recht aan als ze beweren
voor hem te zullen 'zorgen'. Behalve een magische liefdesgeschiedenis is Kid Congo een
verhaal over hoe mensen elkaar gebruiken en hoe de machtelozen gestraft worden als ze
actief aan dit wrede spel proberen deel te nemen. Als Rose haar koloniaal vernedert en
neersteekt, is dat haar enige moment van macht. De rest van het verhaal proberen zij en
haar minnaar het noodlot te ontlopen.
Loustals tekeningen zijn al even afstandelijk als Paringaux'
vertelwijze. Ze zijn
bovendien stijfjes en zullen voor velen zelfs naïef overkomen (zoals Henri Rousseau's
schilderijen), maar dit 'underacting' van de personages komt ten goede aan het
verhaal,
dat anders snel een 'draak' zou worden. Loustal is van oorsprong een
architect. De kracht
van zijn tekeningen ligt in zijn decors en kleurgebruik en dat weet hij. De eerste
pagina's doen wat gewild naïef aan, zodat je kubistische invloeden zou
vermoeden. Later
wordt zijn werk wat soepeler.
De afstand tot de personages wordt ook in stand gehouden door het spaarzame gebruik van
tekstballonnen, zodat je grotendeels het effect van een film zonder geluid
beleeft. Deze
manier van vertellen - een soort afwijzen van de dynamiek van snel opeenvolgende plaatjes
en een terugkeer naar 'geïllustreerde verhalen' - werd min of meer door Loustal en
Paringaux geïntroduceerd en in de jaren tachtig door veel Franse tekenaars overgenomen in
de hoop meer salonfáhig te raken. Verstilde plaatjes lijken meer op Echte
Kunst, moet men
gedacht hebben. Dit leverde vaak pretentieuze wanproducten op. Kid Congo is echter gemaakt
door mensen die al vroeg en op een integere manier met deze vorm
experimenteerden.
Daardoor hebben ze genoeg zelfvertrouwen om er niet al te streng mee om te
gaan.
Jacques de Loustal (tekeningen), Philipe Paringaux
(scenario) - Kid Congo.
Uitgeverij Oog en Blik, 72 blz (kleur). Prijs 29,95 gulden.
bron??
|