Er hangt een magische klank rond het woord Java.
De één kent Java als een naoorlogse kroegdans voor beschonken matrozen. De ander als een
klassieke motorfiets, waarbij iedere Japanner het laat afweten. Java is natuurlijk ook (en
in de eerste plaats) een prachtig, zeer gevarieerd brok Indonesië, waar overbevolking,
natuur en cultuur elkaar in wankel evenwicht houden.
Java blijft overrompelend, om het even of het om een eerste
kennismaking of om de zoveelste ontmoeting gaat. Toen de Franse striptekenaar en graficus
Loustal (voluit: Jacques de Loustal) in 1995 dankzij de Instituts francais d'
Indonesië in
Jakarta onderricht gaf over de manier waarop hij zeefdrukken vervaardigt en zijn werk in
de hele republiek te zien was, kon hij zich niet aan de spreekwoordelijke
aantrekkingskracht van het eiland onttrekken.
Loustal is een beroepsreiziger, een
Jacques Cousteau van het tropisch
rondtrekken. Iemand die de lokkende klank van verre kusten, keiharde en toch wonderlijk
getemperde kleuren niet kan weerstaan. Zijn indrukken geeft hij speels weer, in volle
vaart uitgewerkt in aquarel en met een onbeschrijfelijk oog voor het ter
zake doende
detail. Ik ken werkelijk geen westerse kunstenaar, wiens stijl en wijze van uitdrukken
beter past bij het eigene van Indonesië dan Loustal.
De Parijzenaar genoot al lange tijd grote bekendheid dankzij zijn
stripboeken over sterk vibrerende milieus als de nachtelijke jazzscene, die hij optekende
in Besanie Mucho, waarin de hoofdpersoon gemodelleerd werd naar de Amerikaanse
tenorist Barney Wilen. Opmerkelijk in die zeer geslaagde sfeertekening is alweer de
detaillering. Zo ver- doezelt Loustal geen moment de vereenzaming en de zucht naar
heroïne die dit milieu kenmerken. Alsof de tekenaar romantiseert en tòch de
werkelijkheid laat zien.
In die zin is Loustal een tijdloos kunstenaar, een man die de
voetsporen van Paul Gauguin drukt in diens maniakale belangstelling voor de tropen
(Tahiti). Zijn in kleine oplagen verschenen grafiek (zoals Suds of Bestiaire) bevat
een nog grovere toets en is misschien nog sterker navrant, maar altijd zien we bij hem het
gevoel voor stijl, houding, kleur en detail terug. Loustals werk is net zo
overrompelend als zijn onderwerpen. Java is een album van een verbluffende
schoonheid.